Mai kona ʻike ʻia ʻana ma Djibouti i ka makahiki 2012, ua laha ka namu ʻo Asian Anopheles stephensi ma ka Horn of Africa. Ke hoʻomau nei ka laha ʻana o kēia vector invasive ma waena o ka ʻāina, e hoʻoweliweli ana i nā papahana hoʻomalu malaria. ʻO nā ʻano hana hoʻomalu vector, me nā ʻupena moe i mālama ʻia i ka insecticide a me ke koena o loko o ka hale, ua hōʻemi nui i ke kaumaha o ka malaria. Eia nō naʻe, ʻo ka piʻi ʻana o ka nui o nā makika kūʻokoʻa i ka insecticide, me ka heluna Anopheles stephensi, ke keakea nei i ka hoʻopau ʻana i ka maʻi malaria. ʻO ka hoʻomaopopo ʻana i ke ʻano o ka heluna kanaka, ke kahe ʻana o ka gene ma waena o nā heluna kanaka, a me ka puʻunaue ʻana i nā ʻano hoʻololi kūʻē i nā pepeke he mea nui ia e alakaʻi i nā hoʻolālā hoʻomalu malaria.
E hoʻomaikaʻi i ko mākou ʻike i ke ʻano o An. Ua hoʻokumu ʻia ʻo stephensi i ka HOA he mea koʻikoʻi ia e wānana i kona hiki ke hoʻolaha i nā wahi hou. Ua hoʻohana nui ʻia ka genetics o ka heluna kanaka e aʻo i nā ʻano vector e loaʻa ai ka ʻike i ke ʻano o ka heluna kanaka, ke koho mau ʻana, a me ke kahe ʻana o ka gene18,19. No An. stephensi, ke aʻo ʻana i ke ʻano o ka heluna kanaka a me ke ʻano genome hiki ke kōkua i ka wehewehe ʻana i kona ala hoʻouka kaua a me kekahi ʻano hoʻololi i hiki ke hana ʻia mai kona puka ʻana mai. Ma waho aʻe o ke kahe ʻana, he mea koʻikoʻi ke koho ʻana no ka mea hiki iā ia ke ʻike i nā alleles e pili ana i ke kūʻē ʻana i nā pepeke a hoʻomālamalama i ke ʻano o ka laha ʻana o kēia mau alleles i ka heluna kanaka20.
I kēia lā, ua kaupalena ʻia ka hoʻāʻo ʻana i nā mea hōʻailona kūʻē i ka insecticide a me nā genetics heluna kanaka i nā ʻano invasive Anopheles stephensi i kekahi mau genes moho. ʻAʻole maopopo ka puka ʻana mai o kēia ʻano i ʻApelika, akā hoʻokahi kuhiakau, ua hoʻokomo ʻia e nā kānaka a i ʻole nā holoholona. ʻO nā manaʻo ʻē aʻe e pili ana i ka neʻe ʻana i ka makani. Ua hōʻiliʻili ʻia nā mea hoʻokaʻawale ʻAitiopa i hoʻohana ʻia i kēia noiʻi ma Awash Sebat Kilo, kahi kūlanakauhale aia ma 200 km hikina o Addis Ababa a ma ke ala kaʻa nui mai Addis Ababa a Djibouti. ʻO Awash Sebat Kilo kahi wahi me ka maʻi malaria kiʻekiʻe a loaʻa ka heluna kanaka nui o Anopheles stephensi, i hōʻike ʻia he kūpaʻa i nā lāʻau lāʻau, e lilo ia i kahua koʻikoʻi no ke aʻo ʻana i ka genetics heluna kanaka o Anopheles stephensi8.
Ua ʻike ʻia ka mutation resistance insecticide kdr L1014F ma ke alapine haʻahaʻa i ka heluna kanaka ʻAitiopa a ʻaʻole i ʻike ʻia ma nā laʻana kahua India. Hāʻawi kēia kdr mutation i ke kū'ē i nā pyrethroids a me DDT a ua ʻike mua ʻia ma An. ʻO ka heluna kanaka stephensi i hōʻiliʻili ʻia ma India ma 2016 a me Afghanistan ma 2018.31,32 ʻOiai nā hōʻike o ka pale ʻana o ka pyrethroid ākea ma nā kūlanakauhale ʻelua, ʻaʻole i ʻike ʻia ka mutation kdr L1014F i ka heluna kanaka Mangalore a me Bangalore i nānā ʻia ma aneʻi. ʻO ka haʻahaʻa haʻahaʻa o nā mea hoʻokaʻawale ʻAitiopa e lawe ana i kēia SNP he heterozygous e hōʻike ana ua ala mai ka hoʻololi ʻana i kēia heluna kanaka. Kākoʻo ʻia kēia e kahi noiʻi mua ma Awash i loaʻa ʻole kahi hōʻike o ka hoʻololi ʻana o kdr i nā laʻana i hōʻiliʻili ʻia i ka makahiki ma mua o ka poʻe i kālailai ʻia ma aneʻi. ʻO ka hoʻololi ʻana ke kuleana o kēia phenotype i ʻike ʻia.
ʻO kahi palena o kēia haʻawina ʻo ka nele o ka ʻikepili phenotypic e pili ana i ka pane insecticide. Pono nā haʻawina hou e hui pū ana i ka genome sequencing holoʻokoʻa (WGS) a i ʻole ka hoʻopaʻa ʻana i ka amplicon sequencing i hui pū ʻia me ka susceptibility bioassays e noiʻi i ka hopena o kēia mau hoʻololi ʻana i ka pane insecticide. ʻO kēia mau SNP missense hou e pili ana me ke kū'ē e pono e hoʻopaʻa ʻia no nā ʻike molekala kiʻekiʻe e kākoʻo i ka nānā ʻana a hoʻomaʻamaʻa i ka hana hana e hoʻomaopopo a hōʻoia i nā hana kūpono e pili ana i nā phenotypes kū'ē.
Ma ka hōʻuluʻulu manaʻo, hāʻawi kēia haʻawina i kahi ʻike hohonu o nā genetics heluna kanaka namu o Anopheles ma nā ʻāina. ʻO ka hoʻohana ʻana i ka loiloi genome sequencing (WGS) holoʻokoʻa i nā pūʻulu nui o nā laʻana ma nā ʻāpana ʻāina like ʻole ke kī nui i ka hoʻomaopopo ʻana i ke kahe ʻana a me ka ʻike ʻana i nā hōʻailona o ka pale ʻana i ka lāʻau pepeke. Ma kēia ʻike e hiki ai i nā luna olakino olakino ke hana i nā koho ʻike i ka nānā ʻana i nā vector a me ka hoʻohana ʻana i nā iniseti.
Ua hoʻohana mākou i ʻelua ala e ʻike ai i ka hoʻololi ʻana o ka helu kope ma kēia waihona. ʻO ka mea mua, ua hoʻohana mākou i kahi ala uhi e pili ana i ka ʻike ʻana i nā pūʻulu gene CYP i loko o ka genome (Supplementary Table S5). Ua awelika ʻia ka uhi laʻana ma nā wahi hōʻiliʻili a māhele ʻia i ʻehā pūʻulu: ʻAitiopia, nā kahua ʻĀina, nā kolone India, a me nā panalāʻau Pakistani. Hoʻopili ʻia ka uhi no kēlā me kēia hui me ka hoʻohana ʻana i ka kernel smoothing a laila hoʻolālā ʻia e like me ka median genome uhi hohonu no kēlā hui.
Ka manawa hoʻouna: Jun-23-2025